Żeń-szeń od wieków cieszy się opinią rośliny o magicznych właściwościach zdrowotnych, szczególnie w kontekście poprawy życia seksualnego. Nazywany często „królem ziół”, znajduje swoje miejsce zarówno w tradycyjnej chińskiej medycynie, jak i w nowoczesnych badaniach klinicznych. Czy faktycznie możemy uznać żeń-szeń za afrodyzjak? Przekonajmy się, jakie są dowody.

Artykuł powstał na podstawie badania naukowego.

Żeń-szeń a poprawa erekcji

Jednym z najbardziej zbadanych obszarów działania żeń-szenia jest jego wpływ na erekcję, szczególnie u mężczyzn borykających się z problemami z potencją. Koreański czerwony żeń-szeń to odmiana, której efekty zostały szczególnie dokładnie przebadane w licznych badaniach klinicznych. W jednym z nich, grupa 45 mężczyzn z umiarkowaną do ciężkiej impotencją otrzymywała trzy razy dziennie dawki 900 mg żeń-szenia przez osiem tygodni. Wyniki były obiecujące – większość uczestników badania doświadczyła wyraźnej poprawy w zakresie jakości erekcji oraz ogólnej satysfakcji seksualnej. Warto podkreślić, że badania kliniczne potwierdzają, że żeń-szeń może być efektywnym naturalnym środkiem wspomagającym leczenie zaburzeń erekcji, nawet u mężczyzn, którzy wcześniej zmagali się z tym problemem przez dłuższy czas.

Mechanizm działania żeń-szenia związany jest z produkcją tlenku azotu (NO), który odgrywa kluczową rolę w procesie uzyskiwania erekcji. Tlenek azotu rozluźnia mięśnie gładkie w prąciu, co prowadzi do zwiększonego przepływu krwi i umożliwia twardszą, dłużej trwającą erekcję. Badania na zwierzętach również potwierdzają ten mechanizm działania – w jednym z eksperymentów na królikach stwierdzono, że żeń-szeń wyraźnie zwiększa ciśnienie wewnątrz ciał jamistych, co potwierdza jego zdolność do zwiększenia napływu krwi do prącia. Z uwagi na te właściwości, żeń-szeń może stanowić naturalną alternatywę dla farmakologicznych środków stosowanych w leczeniu zaburzeń erekcji, takich jak sildenafil.

Wpływ żeń-szenia na libido

Oprócz wspomagania erekcji, żeń-szeń od dawna znany jest jako naturalny środek zwiększający libido. Badania przeprowadzone na zwierzętach i ludziach potwierdzają, że regularne stosowanie żeń-szenia może znacząco podnosić popęd seksualny. W eksperymentach na myszach, samce otrzymujące dawki żeń-szenia wykazywały większą skłonność do kopulacji i częściej inicjowały kontakty z samicami. Co ciekawe, podobne efekty zaobserwowano również u ludzi – mężczyźni, którzy regularnie stosowali żeń-szeń, zgłaszali wzrost zainteresowania aktywnością seksualną oraz większą ochotę na współżycie. To działanie żeń-szenia wynika w dużej mierze z jego wpływu na poziom testosteronu, który jest kluczowym hormonem regulującym libido u mężczyzn.

W badaniach na szczurach, regularne spożywanie żeń-szenia przez 60 dni prowadziło do znacznego wzrostu poziomu testosteronu we krwi, co z kolei przekładało się na poprawę zachowań seksualnych. Warto dodać, że żeń-szeń wpływa nie tylko na poziom testosteronu, ale także na inne hormony związane z funkcjonowaniem układu rozrodczego, takie jak luteinizujący hormon (LH). W jednym z badań klinicznych wykazano, że po regularnym stosowaniu żeń-szenia, u mężczyzn zwiększyły się poziomy zarówno testosteronu, jak i LH. Wpływ żeń-szenia na poziom neuroprzekaźników, takich jak dopamina (odpowiedzialna za odczuwanie przyjemności i pożądania), również przyczynia się do wzrostu libido. Dzięki temu, żeń-szeń można uznać za kompleksowy środek poprawiający popęd seksualny, który działa zarówno na poziomie hormonalnym, jak i neuronalnym.

Poprawa jakości spermy i płodności

Żeń-szeń nie tylko wpływa na poprawę życia seksualnego, ale także znacząco wspomaga funkcjonowanie męskiego układu rozrodczego, szczególnie w kontekście płodności. Badania przeprowadzone na ludziach i zwierzętach wskazują, że regularne stosowanie żeń-szenia może podnieść zarówno liczbę, jak i ruchliwość plemników, co jest kluczowym czynnikiem w diagnozowaniu i leczeniu niepłodności u mężczyzn. W jednym z badań przeprowadzonych na szczurach, stosowanie żeń-szenia przez 60 dni spowodowało znaczący wzrost liczby plemników oraz poprawę jakości ich ruchu. Warto zauważyć, że żeń-szeń może korzystnie działać także u mężczyzn cierpiących na asthenospermię, czyli zmniejszoną ruchliwość plemników – problem, który bezpośrednio wpływa na płodność.

Mechanizm, dzięki któremu żeń-szeń poprawia jakość spermy, jest wieloaspektowy. Po pierwsze, żeń-szeń zwiększa aktywność czynników neurotroficznych, takich jak glial cell-derived neurotrophic factor (GDNF), które wspomagają procesy odpowiedzialne za spermatogenezę, czyli produkcję plemników. Po drugie, żeń-szeń aktywuje mechanizmy odpowiedzialne za akumulację tlenku azotu (NO), co ma wpływ na zwiększenie ruchliwości plemników i ich zdolności do zapłodnienia. Zastosowanie żeń-szenia w krioprezerwacji, czyli procesie przechowywania spermy w niskiej temperaturze, również przynosi korzyści. W jednym z badań wykazano, że plemniki, które były przechowywane w obecności ekstraktu z żeń-szenia, miały znacznie wyższą ruchliwość i lepszą integralność błon komórkowych po rozmrożeniu w porównaniu do tych przechowywanych bez dodatków. To odkrycie sugeruje, że żeń-szeń może być również pomocny w kontekście zachowania płodności mężczyzn, którzy z różnych powodów muszą poddać się procesowi zamrażania nasienia.

Ochrona przed uszkodzeniami spowodowanymi terapią chorobową

Żeń-szeń wykazuje także niezwykłe właściwości ochronne w kontekście zachowania męskiej płodności podczas leczenia chorób, takich jak nowotwory, które mogą negatywnie wpływać na jakość spermy. Chemioterapia i radioterapia, stosowane w leczeniu nowotworów, często prowadzą do czasowej lub trwałej niepłodności u mężczyzn. Badania pokazują, że żeń-szeń, szczególnie odmiana amerykańska, może skutecznie chronić spermatogenezę przed negatywnymi skutkami leków stosowanych w chemioterapii. W jednym z badań na szczurach wykazano, że żeń-szeń zmniejsza uszkodzenia plemników i przywraca ich ruchliwość po leczeniu cyklofosfamidem, silnym lekiem stosowanym w terapii nowotworowej. Oznacza to, że żeń-szeń może stanowić wsparcie dla mężczyzn, którzy obawiają się utraty płodności w wyniku leczenia onkologicznego.

Działanie ochronne żeń-szenia nie ogranicza się tylko do chemii. Badania na myszach wykazały, że żeń-szeń może chronić komórki rozrodcze przed szkodliwym wpływem promieniowania stosowanego w radioterapii. Ekstrakt z żeń-szenia podawany przez cztery dni skutecznie chronił mysie plemniki przed uszkodzeniami powodowanymi promieniowaniem gamma, a także zmniejszał objawy choroby popromiennej, takie jak anoreksja, biegunka czy utrata masy ciała. Co więcej, żeń-szeń wykazuje działanie ochronne w przypadku narażenia na toksyny środowiskowe, takie jak zearalenon (ZEA), estrogenowy mykotoksyn, który może prowadzić do zaburzeń płodności u zwierząt i ludzi. Regularne stosowanie żeń-szenia może przeciwdziałać szkodliwym skutkom toksyn oraz zmniejszać uszkodzenia komórek rozrodczych. To czyni żeń-szeń wszechstronnym narzędziem wspomagającym męskie zdrowie reprodukcyjne, nawet w obliczu chorób i toksyn.

Czy żeń-szeń to afrodyzjak? Z całą pewnością można stwierdzić, że posiada on właściwości wspierające męską sprawność seksualną oraz płodność. Badania naukowe potwierdzają jego pozytywny wpływ na erekcję, libido, jakość spermy i ochronę płodności podczas leczenia. Choć potrzebne są dalsze badania, zwłaszcza dotyczące długoterminowego działania, żeń-szeń zasługuje na miejsce w apteczce każdego mężczyzny szukającego naturalnych sposobów na poprawę swojego zdrowia seksualnego.