Informacje i porady o dietach

Najczęstsze niedobory mikroelementów w Polsce i na świecie

W dzisiejszych czasach wiele osób decyduje się na stosowanie suplementów diety, aby uzupełnić niedobory mikroelementów i zapewnić swojemu organizmowi odpowiednią ilość składników odżywczych. Jednak, jak pokazują badania, niedobory mikroelementów są bardzo częste, zwłaszcza w Polsce i na świecie. Dlatego suplementacja staje się coraz popularniejsza. Warto jednak pamiętać, że suplementy diety nie są substytutem zdrowej diety, a jedynie jej uzupełnieniem.

Definicja suplementu diety

Suplement diety to preparat, który zawiera składniki odżywcze lub ich pochodne, przeznaczone do uzupełnienia diety. Suplementy diety są dostępne w formie tabletek, kapsułek, proszków, płynów lub innych form, a ich skład może zawierać witaminy, minerały, aminokwasy, roślinne ekstrakty lub inne składniki bioaktywne. Ich celem jest dostarczenie organizmowi składników odżywczych, które są niedoborowe w diecie lub których organizm potrzebuje w określonych sytuacjach, np. w okresie wzmożonego wysiłku fizycznego czy w czasie rekonwalescencji po chorobie. Suplementy diety są dostępne bez recepty, ale zaleca się konsultację z lekarzem przed ich stosowaniem, szczególnie w przypadku osób z chorobami przewlekłymi lub przyjmujących leki.

Rola mikroelementów w diecie

Rola mikroelementów w diecie

Mikroelementy są niezbędne dla zdrowia organizmu, a ich niedobory mogą prowadzić do różnych chorób i zaburzeń metabolicznych. Są to pierwiastki chemiczne, których organizm potrzebuje w bardzo małych ilościach, ale ich brak może powodować poważne konsekwencje zdrowotne. W diecie człowieka można wyróżnić dwa rodzaje mikroelementów: pierwiastki śladowe oraz pierwiastki biogenne.

Pierwiastki śladowe to mikroelementy, których dzienna dawka wynosi mniej niż 100 mg. Należą do nich m.in. żelazo, cynk, miedź, mangan, jod, fluor, selen i molibden. Pełnią one wiele ważnych funkcji w organizmie, m.in. uczestniczą w procesie przemiany materii, regulują pracę układu hormonalnego, wpływają na układ odpornościowy, a także biorą udział w tworzeniu struktur tkankowych.

Pierwiastki biogenne to mikroelementy, których dzienne zapotrzebowanie wynosi mniej niż 1 mg. Należą do nich m.in. chrom, kobalt, bor, nikiel i krzem. Pełnią one również ważne funkcje w organizmie, m.in. wpływają na procesy przemiany materii, regulują pracę układu hormonalnego, wpływają na funkcjonowanie mózgu, a także biorą udział w procesach zapalnych i procesach naprawczych w organizmie.

Braki mikroelementów w diecie mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak anemia, niedoczynność tarczycy, choroby serca, choroby metaboliczne, a nawet nowotwory. Dlatego tak ważne jest, aby dostarczać organizmowi odpowiednią ilość mikroelementów poprzez zbilansowaną dietę lub stosowanie suplementów diety, zwłaszcza w przypadku osób, które mają szczególne wymagania żywieniowe, np. sportowców, kobiet w ciąży czy osoby z chorobami przewlekłymi.

Najczęstsze niedobory mikroelementów w Polsce i na świecie

Badania naukowe wykazują, że niedobory mikroelementów są bardzo częste, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Według badań przeprowadzonych przez Instytut Żywności i Żywienia, w Polsce najczęściej brakuje w diecie żelaza, wapnia, magnezu, cynku i witaminy D. Niedobory te są szczególnie powszechne u dzieci, kobiet w ciąży i osób starszych. Natomiast na świecie najczęściej brakuje żelaza, jodu, witaminy A, witaminy D, magnezu i cynku.

Zobacz również: Niedobory cynku – co włączyć do diety, aby temu zaradzić?

Niedobory żelaza są szczególnie powszechne u kobiet w ciąży oraz u kobiet w okresie menstruacji. Mogą prowadzić do anemii oraz zmniejszonej odporności organizmu. Niedobory wapnia i witaminy D są powszechne u osób starszych oraz u osób, które spożywają niewystarczającą ilość produktów mlecznych i wystawione są na niewystarczającą ekspozycję na słońce. Mogą prowadzić do osteoporozy i chorób serca.

Niedobory magnezu są często związane z niewłaściwą dietą, a także ze stresem i nadmiernym wysiłkiem fizycznym. Mogą prowadzić do bólów mięśni, problemów z układem sercowo-naczyniowym oraz dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Niedobory cynku mogą występować u wegetarian i wegan, a także u osób z chorobami przewlekłymi i niedoborami kalorycznymi. Mogą prowadzić do zmniejszonej odporności, trudności z gojeniem się ran oraz problemów z pamięcią i koncentracją.

Warto podkreślić, że niedobory mikroelementów mogą prowadzić do poważnych zaburzeń metabolicznych i chorób, dlatego tak ważne jest, aby zadbać o odpowiednią ilość składników odżywczych w diecie lub stosować suplementy diety. Jednak przed podjęciem decyzji o suplementacji, zaleca się konsultację z lekarzem lub dietetykiem.

Badania naukowe na temat niedoborów mikroelementów

Badania naukowe na temat niedoborów mikroelementów

Badania naukowe dotyczące niedoborów mikroelementów są prowadzone na całym świecie. Wiele z nich potwierdza, że niedobory mikroelementów są częste i stanowią istotny problem zdrowotny. Jednym z największych badań dotyczących niedoborów mikroelementów jest badanie Global Burden of Disease Study 2017, opublikowane w 2019 roku. Badanie to analizowało dane z 195 krajów i oceniało wpływ niedoborów mikroelementów na zdrowie ludzi.

Badanie wykazało, że niedobory żelaza, jodu i cynku stanowią największy problem zdrowotny na świecie. Niedobory te są szczególnie powszechne w krajach rozwijających się, gdzie dieta jest uboga w składniki odżywcze. Badanie wykazało również, że niedobory wapnia, witaminy A i witaminy D są częste w wielu krajach, zwłaszcza u osób starszych i dzieci.

W Polsce wiele badań naukowych potwierdza, że niedobory mikroelementów są powszechne, zwłaszcza u osób starszych, kobiet w ciąży i dzieci. W badaniach wykazano niedobory żelaza, wapnia, magnezu, cynku oraz witaminy D. Szczególnie problematyczne są niedobory wapnia i witaminy D, które prowadzą do osteoporozy i chorób serca.

Badania naukowe mają duże znaczenie w określeniu, które mikroelementy warto suplementować, a także w ustaleniu odpowiedniej dawki suplementów. Jednak warto pamiętać, że suplementy diety powinny być stosowane jedynie wtedy, gdy dieta nie zapewnia odpowiedniej ilości składników odżywczych lub w określonych sytuacjach, np. w przypadku zwiększonego zapotrzebowania na składniki odżywcze w czasie ciąży czy okresie intensywnego treningu.

Skutki niedoborów mikroelementów

Niedobory mikroelementów mogą prowadzić do wielu skutków zdrowotnych. Poniżej przedstawiamy najważniejsze skutki niedoborów niektórych mikroelementów:

  1. Niedobór żelaza – prowadzi do anemii, czyli zmniejszenia liczby czerwonych krwinek we krwi. Objawy anemii to między innymi zmęczenie, osłabienie, bladość skóry, kołatanie serca.
  2. Niedobór wapnia – może prowadzić do osteoporozy, czyli choroby charakteryzującej się osłabieniem kości. Objawy osteoporozy to m.in. bóle kości, zwiększona podatność na złamania.
  3. Niedobór magnezu – może prowadzić do bólu mięśni i skurczów mięśniowych, zaburzeń rytmu serca, nerwowości i depresji.
  4. Niedobór cynku – prowadzi do zmniejszenia odporności organizmu, zaburzeń smaku i węchu, trudności z gojeniem się ran, zmniejszenia libido.
  5. Niedobór witaminy D – prowadzi do zaburzeń wchłaniania wapnia i fosforu z jelit, co może prowadzić do osteoporozy, chorób serca, chorób autoimmunologicznych i innych.
  6. Niedobór witaminy A – prowadzi do zaburzeń widzenia, zmniejszenia odporności, suchości skóry i błon śluzowych.

Warto pamiętać, że niedobory mikroelementów mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, dlatego tak ważne jest, aby dieta była zbilansowana i zawierała odpowiednią ilość składników odżywczych. W przypadku podejrzenia niedoborów mikroelementów, należy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.

Czy warto okresowo badać poziomy mikroelementów?

Warto regularnie kontrolować poziomy mikroelementów, szczególnie u osób, które mają zwiększone ryzyko niedoborów. Należą do nich m.in. osoby na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej, osoby z chorobami przewodu pokarmowego, kobiety w ciąży, osoby z chorobami nerek lub trzustki, a także osoby starsze.

Badanie poziomów mikroelementów może pomóc w identyfikacji niedoborów i pozwolić na wdrożenie odpowiedniej terapii, w tym suplementacji mikroelementów. Badanie takie można wykonać u lekarza lub w laboratorium medycznym.

Badania, które pozwalają na kontrolę poziomów mikroelementów w organizmie, zależą od konkretnych mikroelementów, których niedobory chcemy wykryć. Poniżej przedstawiamy przykładowe badania, które pozwalają na kontrolę poziomów najczęściej badanych mikroelementów:

  1. Żelazo – badanie poziomu ferrytyny, hemoglobiny, transferryny
  2. Magnez – badanie poziomu magnezu w surowicy
  3. Wapń – badanie poziomu wapnia, fosforu, parathormonu, wapniowo-fosforanowego
  4. Cynk – badanie poziomu cynku w surowicy, badanie aktywności enzymów zależnych od cynku
  5. Witamina D – badanie poziomu 25-hydroksywitaminy D
  6. Witamina A – badanie poziomu retinolu, beta-karotenu.
By: NaDiecie